TÜRKİYEDE YÜKSEK DERECELİ GLİOMLAR

Ülkemizde bize ulaşan verilere göre yüksek dereceli gliomların (YDG) operasyonları ve patolojik tanıları genel olarak büyük merkezlerde yoğunlaşmaktadır. Tüm Türkiye'den 28 ilden ve toplam 37 merkezden toplanan 14176 opere olan beyin tümörlü olgunun 3180 adeti YDG olarak bildirilmiştir. Opere edilen tüm olguların takvim olarak spektrumu son 8 ay ile son 10 yıl arasında değişmektedir. Büyük çoğunluğunu 2006 yılı verileri oluşturmaktadır. Bu genel bir Türkiye ortalaması olarak %22,4 değerini vermektedir. Bazı yörelerde %54,4 [Trabzon] gibi çok yüksek bir orana ulaşılırken, bazı yörelerde bu oran %9,6 [Hatay] gibi daha düşük bir ortalama değere düşmektedir. Bu değerlendirme tabiidir ki son derece kaba olarak elimize ulaşan verilerden elde edilen ilk bilgilerdir. Daha önce böyle bir çalışma yapılmadığı için de bence oldukça değerlidir. Türkiye ortalamasının üstünde olan yerlerden örneğin Çanakkale (%52,7) sınırları içindeki Ezine'deki doğal radyoaktivite yüksekliğine, Edirne (%32,0) ve Karadeniz sahillerindeki yüksekliği de Çernobil nükleer kazasına bağlamak eğilimi olabilir ancak çalıştay sırasında da tartışıldığı gibi bu tür daha ayrıntılı çalışmaların vurgulanması gerekliliği ortada görülmektedir. Çernobil nükleer santral kazası sonrasındaki 20 yılı araştıran DSÖ ve BM nezdindeki uzman grubun çalışmaları sonucu çocuk ve genç erişkinlerde tiroid kanserinde dramatik bir artış saptanmıştır [Cardis et al]. 26 Nisan 1986 tarihli Çernobil nükleer kazasını hedef alan ve Moldova'da 1981-1991 arasında rastlanan glial beyin tümörlerini kapsayan bir çalışmada ise malign gliomlarda önemli bir artış saptanmamış ancak oligo-astrositomlarda 1986 yılından sonra belirgin bir artış saptandığı bildirilmiştir [Dumitrescu et al.]. Edirne ve Trabzondaki yüksek oran bu olay ile ilişkilendirilebilir. Ancak daha önce de değindiğimiz gibi ve öneriler kısmında da vurgulanacağı üzere bu konuda daha ayrıntılı çalışmalara gereksinim vardır. Çanakkale'nin Ezine ilçesi Geyikli beldesi Hantepe bölgesinde TAEK (Türkiye Atom Enerjisi Kurumu) tarafından saptanan standartların üstündeki radyasyon oranı ve bölgede doğal olarak bulunan toryum, uranyum ve radyum gibi elementlerden zengin bir bölge olması bu bölgedeki Türkiye ortalamasının üstünde bulunan yüksek dereceli gliom görülmesini açıklayabilir [Canakkaleolay.com].

Bir başka eleştiri de çoğu merkezde (bazı Üniversite klinikleri de dahil olmak üzere) deneyimli ve iyi donanımlı bir nöro-patoloji uzmanının olmamasıdır. Genellikle nöro-onkolojik preparatların genel patologlarca değerlendirilmeleri ve tanıların da daha basit temellere dayandırılması ve fazla özen gösterilmemesidir.