KIZAMIK AŞISI

    Kızamık aşısı, 1963'te ruhsat almış ve bu hastalık, çocukların aşılanmaya başlanmasıyla, birçok ülkede  çabucak ortadan kaybolmuştur. Örneğin bugün ABD'de her yıl görülen kızamık vakası sayısı, yalnızca birkaç 100'dür.

    Kızamığa yakalanan çocuk sayısının her yıl çok düşük olması, çocuklarımızın bu hastalığa yakalanmayacağı anlamına gelmez. Örneğin Amerika'da, 1989 ve 1990 yıllarında kızamık vakalarının ve bu nedenle ölenlerin sayısı, büyük ölçüde artmıştır ve bunun nedeni kısmen, birçok anne-babanın okul çağı öncesindeki çocuklarını aşılattırmamış olmasıdır. Aynı ülkede bunun üzerine gerek doktorlar, gerekse diğer sağlık hizmet daireleri çocukların kızamığa karşı aşılanması için büyük çaba harcamış ve böylece Amerika'daki yıllık kızamık vakası sayısı, tarihin en düşük değerlerine inmiştir.

    Günümüzde kullanılan kızamık aşısı canlı, zayıflatılmış virüs içerir; diğer bir deyişle bu aşıdaki virüs öldürülmemiş, ancak kızamığa yol açamayacak derecede zayıflatılmıştır. Kızamık aşısı tek başına yapılabilirse de genellikle, KKK aşısı adı altında, kabakulak ve kızamıkçık aşılarıyla birlikte uygulanır.

Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak (KKK) Aşısı
    KKK (kızamık, kabakulak ve kızamıkçık) aşıları, çocukların çok büyük bir bölümünde beraberce, tek bir defada uygulanır. Bu aşıların üçü de söz konusu 3 hastalığa karşı hemen bütün çocuklarda, ömür boyu devam eden bağışıklık sağlar.

    KKK aşısı çocuklara iki doz verilmelidir. Birinci doz çocuk 12-15 aylıkken, ikinci doz ise bundan en az 28 gün sonra olmak üzere herhangi bir zamanda verilir. İkinci doz genellikle, 4-6 yaş arasında, çocuk yuvasına veya ilkokula başlanmadan önce uygulanmaktadır.

    Kızamık, kızamıkçık, kabakulak aşıları ayrı ayrı da yapılabilir ama bu yöntem, çocuğa 1 değil de 3 defa aşı yapılmasını gerektireceğinden genellikle tercih edilmez. Ülkemizde kızamık dışında diğer iki hastalığın tek olarak aşıları bulunmamaktadır. Kızamık veya KKK aşısının bazen, genellikle de bölgesel kızamık salgınları sırasında, çocuk bir yaşını doldurmadan da yapılması mümkündür ama bu, yalnızca kısa süreli koruma sağlar ve bu çocuklara, gerekli zamanlarda iki doz daha KKK aşısı yapılmalıdır. 

KKK aşılamasının Yan Etkileri

Kızamık:  Her 5 çocuktan yaklaşık birinde, aşıdan 1-2 hafta geçtikten sonra hafif deri döküntüsü veya ateş görülür ve birkaç gün içerisinde sona erer.

Kızamıkçık:  Kızamıkçık aşısından sonra her 7 çocuğun yaklaşık 1'inde deri döküntüsü veya lenf bezlerinde şişme görülür. Aşıdan genellikle 1 veya 2 hafta sonra gelişen bu reaksiyon, 1 veya 2 gün devam eder. Her 100 çocuktan yaklaşık 1'inin eklemlerinde bir miktar ağrı veya sertlik görülür ve bu reaksiyon, birkaç günle birkaç hafta arasında değişen bir süre sonra kaybolur. Kızamıkçık aşısından sonra eklemlerde şişlik (artrit) gelişme olasılığı, %1'den düşüktür. Bu çeşit bir reaksiyon genelde yalnızca birkaç gün sürer ama daha uzun süre de devam edebilir, düzelip tekrarlayabilir.

Kabakulak:  Kabakulak aşısı, çok az sayıda çocukta yan etkilere yol açar. Çocukta bazen aşıdan 1-2 hafta sonra hafif bir ateş veya yanaklardaki veya çene altındaki lenf bezlerinde şişme görülebilir. Daha ciddi reaksiyonlar, son derece nadir görülür.

    KKK aşısı yapılan bazı çocuklarda febril (ateş yükselmesine bağlı) konvülsiyonlar (nöbetler) bildirilmiştir. Aşıdan genellikle 1-2 hafta sonra gelişebilen bu konvülsiyonların nedeni aşının bizzat kendisi değil, yol açabildiği ateş yükselmesidir. Bu konvülsiyonlar çabucak geçer ve kalıcı hasara neden olmaz.

    KKK aşısından sonra ensefalit (beyin iltihaplanması) geliştiği bildirilen çocuklar vardır; her 1 milyonda 1'den daha seyrek görülmesi nedeniyle uzmanlar bu ensefalitin aşıya mı bağlı olduğu, yoksa rastlantı sonucu mu geliştiği konusunda kararsızdır. Ayrıca bu 1 milyon çocuk kızamığa yakalansaydı; 1000'inde ensefalit, 6 000-7 000'inde konvülsiyonlar gelişeceği ve yüzlerce çocuğun öleceği unutulmamalıdır. KKK aşısının faydaları, risklerinden çok daha fazladır.

    Bütün aşılar veya ilaçlar gibi KKK aşısı da, içerisindekilere karşı allerjisi olan insanlarda ciddi reaksiyonlara teorik olarak yol açabilir. Ancak, çocuklarda uygulanan aşılara karşı şiddetli allerjik reaksiyon gelişmesi, ileri derecede ender (her 1 milyon dozda yaklaşık 1) görülür.

Önlemler

    Doktorun bir çocukta KKK aşısını geciktirmesine veya hiç uygulamamasına yol açabilecek çeşitli nedenler vardır:

• ·     Bir doz KKK aşısı sonrasında şiddetli (yaşamı tehlikeye sokan) allerjik reaksiyon gelişen bir çocukta, daha başka bir doz uygulanmamalıdır.

• ·     Bağışıklık sistemi  kanser veya HIV enfeksiyonu ya da steroidler gibi ilaçlar nedeniyle baskı altında olan  çocuklar, KKK aşısından önce doktor tarafından değerlendirilmelidir.

• ·     Yakın zaman kan veya kan ürünleri verilmiş olan çocuklarda KKK aşısından önce birkaç ay beklemekte yarar vardır.

• ·     KKK aşısının ya diğer herhangi bir aşının yapılması planlanan günde orta veya ileri derecede şiddetli herhangi bir hastalığı olan bir çocukta aşı uygulanması, iyileşinceye kadar olasılıkla ertelenmelidir.

KKK Aşısından Sonra. . .

    KKK aşısından (veya herhangi bir aşıdan) sonra çocuğunuzda herhangi bir ciddi ya da alışılmadık reaksiyon gelişirse, hemen çocuğunuzu doktora götürünüz.